Często w publicznej, emocjonalnej, dyskusji dotyczącej gospodarki leśnej pada argument- las poradzi sobie bez leśnika. I tak w istocie jest, żaden leśnik nie będzie tej tezy podważał. Trzeba jednak wiedzieć, że co innego las naturalny, pierwotny, który rządzi się swoimi prawami, a co innego zagospodarowany, mający pełnić różnorodne funkcje, z którego każdy z nas, świadomie lub nie, korzysta. Owe zagospodarowanie to nic innego jak kompleks działań mających zapewnić zaspokojenie naszych- ludzkich potrzeb na surowiec drzewny i inne leśne pożytki, a jednocześnie utrzymanie trwałości lasu jako rezerwuaru dzikiej przyrody i buforu stabilizującego klimat. O świadomym i zorganizowanym gospodarowaniu w lasach Europy możemy mówić w kontekście ostatnich 3 stuleci. Wcześniej ludzie las eksploatowali, z ich perspektywy wydawał się on zasobem niewyczerpywalnym czasem wręcz utrudniał osadnictwo. Jednak już w XVIII wieku zaczęto opracowywać pierwsze zasady i plany gospodarowania zasobami leśnymi. Zauważono, że drewno wysokiej jakości to nie tylko eksploatacja tego co stworzy sama natura, ale również efekt pracy hodowlanej i pielęgnacyjnej ze strony człowieka. Tak tworzyły się zręby tego co dziś nazywamy gospodarką leśną. Przez kolejne dziesięciolecia człowiek nauczył się drzewa o określonych parametrach, potrzebnych dla wytworzenia odpowiedniej jakości surowca, hodować. Przy okazji zaczęto też patrzeć na zasoby leśne jako na zasoby wymagające odtwarzania poprzez sadzenie kolejnych pokoleń drzew. Na aspekt dbałości o przyrodniczą wartość i złożoność lasów trzeba było nam poczekać tak naprawdę do drugiej połowy XX wieku.

Niezrozumienie, a często i brak akceptacji dla działalności gospodarczej w lasach, szczególnie pozyskania drewna, wynika niestety z braku skojarzeń przyczynowo- skutkowych. Ostatnie pokolenia społeczeństwa niestety często zapominają skąd w ich domach drewniane wyroby, używając skrótu myślowego, że pochodzą one ze sklepu, gdy tymczasem drewno jest z lasu! By w naszym domu pojawiły się drewniane meble, podłoga czy zabawki trzeba najpierw wyhodować drzewo o określonych parametrach, które da się osiągnąć tylko poprzez odpowiednią pielęgnację, a następnie je ściąć.

Czym w istocie jest owa hodowla i pielęgnacja lasu, a precyzyjniej mówiąc drzewostanu?

Wszystko zaczyna się od zbioru nasion, które pozyskuje się z drzew cechujących się najlepszą zdrowotnością i jakością. Z nasion w szkółkach leśnych produkuje się sadzonki, które w przyszłości zostaną posadzone w miejscu gdzie wycięto stare pokolenie lasu lub w miejscach gdzie do tej pory lasu nie było. Młode pokolenie jest najbardziej wrażliwe na czynniki zewnętrzne, to właśnie w pierwszych latach po posadzeniu drzew leśnicy poświęcają im najwięcej uwagi- pomagają w konkurencji o światło, kształtują prawidłowy wzrost pędu głównego, chronią przed zgryzieniem przez zwierzynę oraz owady. Stopniowo prowadzą też selekcję najwartościowszych, z punktu widzenia jakości i różnorodności. Selekcja ta odbywa się poprzez cykliczne przerzedzanie drzew, zabiegi te nazywane zależnie od fazy życia czyszczeniami lub trzebieżami, to de facto wyprzedzanie naturalnego obumierania drzewek, które przegrały konkurencję o światło. Dość powiedzieć, że w momencie sadzenia drzew mieści się ich na hektarze 6-10 tysięcy, by w wieku 100 lat na tej samej powierzchni swobodnie rosnąć mogło maksymalnie 400-500 dojrzałych drzew. Gdy drzewa dojrzeją- zestarzeją się rolą leśnika jest zastąpienie starego pokolenia nowym, tak by las w danym miejscu miał zapewnione trwanie dla przyszłych pokoleń.

Warto pamiętać, że leśnik zwykle nie widzi efektu finalnego swojej pracy- od posadzenia do dojrzałości lasu mija bowiem znacznie więcej niż trwa przeciętne ludzkie życie. Leśnik musi zatem patrzeć na las w znacznie dłuższej i wielkoobszarowej perspektywie co nie jest oczywiste dla przeciętnego użytkownika lasu, który najczęściej patrzy na ,,swój’’ las, w którym odpoczywa, zbiera grzyby czy przy którym mieszka. Stąd najczęściej bierze się niezrozumienie gospodarki leśnej…