#FunduszeUE #ProjektyLP #Lasydlamokradeł #GMOK

Tytuł prjektu:

„Lasy dla mokradeł – ochrona siedlisk hydrogenicznych na obszarach cennych przyrodniczo” (GMOK)

Podmioty realizujące projekt:

• Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe reprezentowane przez CKPŚ,
• ponad 120 nadleśnictw z 17 RDLP,
• Partnerzy projektu: Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Centrum Ochrony Mokradeł

Okres realizacji projektu:

2024-2029

Główny cel projektu:
przywrócenie funkcji lub utrzymanie stanu bagien, torfowisk i innych terenów podmokłych pozostających w zarządzie PGL LP na obszarach Natura 2000 i poza nimi na łącznej powierzchni co najmniej 10 450 ha do 30.06.2029.
Planowane działania będą ukierunkowane na ochronę siedlisk przyrodniczych oraz gatunków związanych z uwilgotnionymi (bagiennymi) obszarami zielonej infrastruktury, w szczególności wybranych siedlisk Natura 2000 tj.:
1) bagna, torfowiska i inne obszary podmokłe (7110, 7120, 7140, 7150, 7210, 7220, 7230),
2) użytki zielone (6410, 6430, 6440, 6510),

3) siedliska leśne (91D0, 91E0, 91F0).

Planowane działania obejmą 4 główne etapy:

1) Prace przygotowawcze, m.in.:

• ocena stanu i mapowanie siedlisk zgodnie z Metodyką monitoringu siedlisk przyrodniczych wg. GIOŚ,
• wyznaczenie stref buforowych wokół wybranych obszarów siedlisk przyrodniczych,
• opracowanie wskazań do prowadzenia zadań ochronnych i sposobów gospodarowania na siedliskach hydrogenicznych,
• przygotowanie niezbędnych wytycznych, ekspertyz, w tym ekspertyz hydrologicznych, dokumentacji technicznej oraz środowiskowej,

2) Działania z zakresu ochrony czynnej siedlisk i gatunków, zmierzające do zachowania i renaturyzacji siedlisk hydrogenicznych na terenach zarządzanych przez PGL LP, tj.:

• zwalczanie gatunków ekspansywnych lub obcych, w tym inwazyjnych,
• kośne i pastwiskowe użytkowanie terenu,
• wykaszanie okrajków siedlisk torfowiskowych, usuwanie podrostów drzew i krzewów, zmniejszanie zacienienia siedliska,
• budowa, odbudowa i przebudowa urządzeń piętrzących (głównie zastawek),
• zakup i montaż diverów, stacji hydro-meteo, piezometrów.

3) Monitoring hydrologiczny wybranych działań w połączeniu z monitoringiem przyrodniczym i weryfikacją przeprowadzonych działań, w tym m.in. weryfikacja terenowa na wybranych siedliskach.

4) Działania edukacyjne oraz informacyjne na temat zagrożeń i konieczności ochrony różnorodności biologicznej bagien, torfowisk i innych terenów podmokłych oraz ich funkcji i znaczenia dla całego społeczeństwa, w tym:

• upowszechnianie wypracowanych metodyk i dobrych praktyk wśród pracowników PGL LP oraz innych zarządców i użytkowników siedlisk hydrogenicznych i ich partnerów,
• organizacja wydarzeń edukacyjno-przyrodniczych,
• przeszkolenie edukatorów leśnych z tematyki ochrony mokradeł.

Działania będą skierowane do ogółu społeczeństwa, a w szczególności do następujących grup odbiorców: pracownicy LP, rolnicy, nauczyciele i edukatorzy, społeczności lokalne, rolnicy, turyści, mieszkańcy dużych miast, NGO, naukowcy, eksperci (projektanci i wykonawcy robót), instytucje zajmujące się ochroną przyrody, administracja rządowa i samorządowa, decydenci, jednostki naukowo-badawcze.

Planowane rezultaty projektu:

• Powierzchnia obszarów Natura 2000 objętych środkami ochrony i odtworzenia: ponad 10 tys. ha
• Zielona infrastruktura objęta wsparciem do celów innych niż przystosowanie się do zmian klimatu: 450 ha
• Zasięg działań/ kampanii edukacyjno-informacyjnych: 5000 osób

Planowana wartość projektu:

• Całkowity koszt realizacji projektu: 117 647 058 zł
• Kwota wydatków kwalifikowalnych: 117 647 058 zł
• Kwota dofinansowania z UE: 100 000 000 zł

Nadleśnictwo Daleszyce z radością informuje, że przystąpiło do projektu "Lasy dla mokradeł – ochrona siedlisk hydrogenicznych na obszarach cennych przyrodniczo" (GMOK). Projekt ten jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej.  Na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu oprócz naszego nadleśnictwa działania realizowane będą również na terenie nadleśnictw: Nadleśnictwo Kozienice, Nadleśnictwo Włoszczowa i Nadleśnictwo Zwoleń.

Na terenie Nadleśnictwa Daleszyce planujemy wykonać zadania związane z ochroną czynną, które opisane zostały poniżej.

W ramach realizacji ww. projektu Nadleśnictwo Daleszyce planuje wykonanie zabiegów ochrony czynnej na siedliskach przyrodniczych 7140 – Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z klasy Scheuchzerio-Caricetea), polegających na ekstensywnym użytkowaniu kośnym torfowisk z usunięciem biomasy poza teren siedliska.

Zabiegi zostaną przeprowadzone w granicach obszaru Natura 2000 Lasy Cisowsko-Orłowińskie (PLH260040), na łącznej powierzchni 1,83 ha. Tereny objęte działaniami zlokalizowane są na obszarze dwóch leśnictw Nadleśnictwa Daleszyce tj. leśnictwo Cisów  i Marzysz.

Leśnictwo Cisów (adres leśny 16-20-1-03-141-g-00, powierzchnia planowana do wykonania zabiegów została wskazana na załącznikach mapowych nr 1a i 1b, a także w załączniku nr 1c - dokumentacji fotograficznej przedstawiającej aktualny stan terenu oraz występującą roślinność)

Na przedmiotowym płacie o powierzchni 1,71 ha skoszona zostanie roślinność zielna torfowiska – głównie trzcina pospolita (koszenie wysokie 10-15 cm ponad powierzchnią gruntu) i pałka wodna, przy czym koszenie zostanie wykonane ręcznie lub lekkim sprzętem z zachowaniem szczególnej ostrożności, by nie uszkodzić wierzchniej warstwy torfu. Trzcina na tym obszarze charakteryzuje się umiarkowanym zwarciem. W ramach realizacji prac koszenia Wykonawca usunie samosiewy drzew i krzewów, które występują na powierzchni objętej zabiegiem, w celu ograniczenia sukcesji naturalnej. Zabiegi zostaną wykonane w nieprzekraczalnym terminie od 16 sierpnia 2025 r. do 15 września 2025 r. Prace prowadzone będą pod nadzorem ornitologicznym. Biomasa powstała w wyniku prac zostanie usunięta bez użycia ciężkiego sprzętu poza teren działań. Podczas usuwania biomasy Wykonawca zadba o minimalizację ingerencji w podłoże.

Leśnictwo Marzysz (adres leśny 16-20-2-06-198 -f-00, powierzchnia planowana do wykonania zabiegów została wskazana na załącznikach mapowych nr 2a i 2b, a także w załączniku nr 2c - dokumentacji fotograficznej przedstawiającej aktualny stan terenu oraz występującą roślinność).

Na przedmiotowym płacie o powierzchni 0,12 ha zostanie skoszona roślinność zielna torfowiska przy czym koszenie zostanie wykonane ręcznie lub lekkim sprzętem z zachowaniem szczególnej ostrożności, by nie uszkodzić wierzchniej warstwy torfu. Wśród niej występuje pałka wąskolistna, która na tym obszarze tworzy luźne zwarcie. W ramach realizacji prac koszenia Wykonawca usunie samosiewy drzew i krzewów, które występują na powierzchni objętej zabiegiem, w celu ograniczenia sukcesji. Zabiegi zostaną wykonane w nieprzekraczalnym terminie od 16 sierpnia 2025 r. do 15 września 2025 r. Prace prowadzone będą pod nadzorem ornitologicznym. Biomasa powstała w wyniku prac zostanie usunięta bez użycia ciężkiego sprzętu poza teren działań.  Podczas usuwania biomasy Wykonawca zadba o minimalizację ingerencji w podłoże.

Wymienione powyżej zadania ochrony czynnej są zgodne z zapisami Planu Zadań Ochronnych ustanowionego dla obszaru Natura 2000 Lasy Cisowsko-Orłowińskie (PLH260040), określonym w Zarządzeniu Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Kielcach z dnia 4 grudnia 2019 r.

Realizacja zadań polegających na ekstensywnym użytkowaniu kośnym ww. obszarów przyczyni się do zachowania cennego siedliska przyrodniczego, stanowiącego przedmiot ochrony – 7140 Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z klasy Scheuchzerio-Caricetea).

Ekstensywne użytkowanie kośne przedmiotowych torfowisk, przyniesie liczne korzyści dla ochrony przyrody. Pozwoli zachować charakterystyczną roślinność zielną oraz chronione gatunki, jednocześnie zapobiegnie nadmiernemu zarastaniu torfowisk przez drzewa i krzewy. Zabiegi te będą wspierać utrzymanie naturalnych warunków hydrologicznych i ekologicznych siedlisk, a usunięcie biomasy ograniczy nadmiar materii organicznej i proces eutrofizacji. Dzięki temu poprawią się warunki dla wielu gatunków roślin i zwierząt, szczególnie ptaków i bezkręgowców, które korzystają z otwartego, wilgotnego środowiska.

Wykonanie tych zadań jest również zgodne z zapisami porozumienia zawartego między Nadleśnictwem Daleszyce a Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych – Porozumienie nr 2/2024 w sprawie współpracy przy realizacji projektu pn. „Lasy dla mokradeł – ochrona siedlisk hydrogenicznych na obszarach cennych przyrodniczo” (GMOK), współfinansowanego ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 (FEnIKS), w ramach Działania FENX.01.05.Ochrona przyrody i rozwój zielonej infrastruktury. Typ FENX.01.05.5a Zielona i niebieska infrastruktura wraz ze stosownym zapleczem. Przywracanie funkcji i poprawa stanu siedlisk hydrogenicznych.